Ödüllü çocuk ve gençlik kitaplarında toplumsal bir sorun olarak grup düşmanlıkları: Kalıpyargı, önyargı, ayrımcılık
| dc.contributor.advisor | Aslan, Canan | |
| dc.contributor.author | Uslu, Esra | |
| dc.contributor.department | Other | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2023-05-26T11:39:31Z | |
| dc.date.available | 2023-05-26T11:39:31Z | |
| dc.date.issued | 2019 | |
| dc.description.abstract | Demokrasi kültürü; insan hakları, eşitlik, adalet, özgürlük, saygı ve barış gibi etik değerlerin öncelendiği toplumsal düzeydeki bir duyma, düşünme ve yaşama biçimidir. Demokrasi kültürünün güçlendirilmesi, toplumsal yapıya içkin tüm öğelerin demokrasi kültürüne duyarlı olmasına bağlıdır. Demokrasi kültürüne duyarlı çocuk ve gençlik kitapları okurların bilişsel, duyuşsal ve toplumsal gelişimine katkı sağlar; ancak demokrasi kültürüne duyarlı olmayan çocuk ve gençlik kitapları okurların kalıpyargı, önyargı, ayrımcılık gibi olumsuz tutum ve davranışları benimsemelerine, böylece ayrımcı/ötekileştirici kültürün bir parçası olmalarına yol açabilir. Bu nedenle, çocuk ve genç okurlara seslenen kitapların demokrasi kültürü ve grup düşmanlıkları bağlamında çözümlenmesi önemli ve gereklidir. Bu çalışmanın amacı, ödüllü çocuk ve gençlik kitaplarında grup düşmanlıklarını olumlayan ya da olumlamayan iletilerin olup olmadığını, varsa bunların duygusal yön, biçim, düzey ve içerik özelliklerinin nasıl olduğunu belirlemektir. Araştırma, genel tarama modelindedir. Araştırmanın veri kaynağını Türkiye'de en az beş yıl süreyle edebiyat alanında ödül veren kurum ve kuruluşların 2012-2016 yılları arasında çocuk ve gençlik edebiyatı alanında ödül verdiği kitapların dilsel metinleri oluşturmaktadır. Çalışma grubu "Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği", "Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Vakfı", "Tudem Yayınevi", "Bu Yayınevi" ve "Dünya Kitap" olmak üzere beş kurum ve kuruluşun ödül verdiği toplam 34 öykü ve romandan oluşmaktadır. Verilerin çözümlenmesinde nitel araştırma yöntemlerinden içerik çözümlemesi kullanılmıştır. "Grup düşmanlığı" ana kategorisi birincil alt kategoriler ve ikincil alt kategoriler olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Birincil alt kategoriler kendi içinde "kalıpyargı", "önyargı" ve "ayrımcılık" olmak üzere üç alt kategoriye; ikincil alt kategoriler ise "görülme biçimine bağlı alt kategoriler" (GBBAK), "düzeye bağlı alt kategoriler" (DBAK), "içeriğe bağlı alt kategoriler" (İBAK) ve "duygusal yöne bağlı alt kategoriler" (DYBAK) olmak üzere dört alt kategoriye ayrılmıştır. Ana kategori ve alt kategorilerin yorumlanmasında sıklık (frekans) puanlarından yararlanılmıştır. Araştırma bulgularına bakıldığında incelenen kitaplarda grup düşmanlıklarını olumlayan ya da olumlamayan çeşitli iletilerin olduğu görülmüştür. "Grup düşmanlığı" ana kategorisinin birincil alt kategorileri incelendiğinde en çok iletinin "önyargı" kategorisinde olduğu belirlenmiştir. İkincil alt kategoriler incelendiğinde ise en çok iletinin "görülme biçime bağlı alt kategoriler" (GBBAK) içinde "hemen göze çarpmayan", "düzeye bağlı alt kategoriler" (DBAK) içinde "kültürel", "içeriğe bağlı alt kategoriler" (İBAK) içinde "yaş", "duygusal yöne bağlı alt kategoriler" (DYBAK) içinde "olumsuz" kategorilerinde olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, çalışma grubundaki kitapların genel anlamda ayrımcı/ötekileştirici kültürü pekiştirmek gibi bir amacının olmadığı; ancak toplumsal düzeyde sıradan ve olağan durumlar olarak görüldüğü için farkında olunmadan grup düşmanlıklarını pekiştirebilecek bazı kalıpyargı, önyargı ve ayrımcılık örnekleri taşıdığı görülmüştür. | tr_TR |
| dc.description.ozet | Culture of democracy is a way of sensing, thinking and living in which ethical values such as human rights, equality, justice, freedom, respect and peace are prioritized. Strengthening the culture of democracy depends on the sensitivity of all elements in the social structure to the culture of democracy. Children and youth books sensitive to the culture of democracy contribute to the cognitive, affective and social development of readers; however, those who are not sensitive can lead readers to adopt negative attitudes and behaviors such as stereotypes, prejudices, discrimination, and thus become part of a discriminatory/marginalizing culture. For this reason, it is important that the books addressing children and young readers be analyzed in the context of democracy culture and group antagonism. The purpose of this study is to determine whether or not there are messages that agree or disagree group antagonism in award-winning children and youth books, and what their emotional direction, form, level and content chracteristics are. The reearch is conducted in accordance with survey model. In order to determine the data source of the research, organizations established in 2007 and earlier and awarding in the fields of children's or youth literature between the years 2012-2016 have been identified. The children and youth books (34 books) awarded by a total of five institutions including "Çocuk ve Gençlik Yayınları Derneği", "Gülten Dayıoğlu Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Vakfı", "Tudem Publishing", "Bu Publishing" and "Dünya Kitap" are the data source of the study. The data is gathered through the shedule prepared in the direction of the research purpose and analyzed by "content analysis" technique. The main category is "group antagonism", primary subcategories are "sterotype", "prejudice" and "discrimination". Data is analyzed in terms of "form" (GBBAK), "level" (DBAK), "content" (İBAK) and "emotional direction" (DYBAK), as secondary subcategories. Frequency scores is used to interpret the main categories and subcategories. At the end of this research, it is seen that there are various messages affirming or not affirming group antagonism in the books examined. Among subcategories of "group antagonism", the highest score is in the category of "prejudice". "Subtle" in BBAK category, "cultural" in DBAK, "age" in İBAK, "negative" in DYBAK category are highest scores. As a result, it is seen that the books in the working group have no intention of reinforcing the discriminatory/marginalizing culture in general; however, there are some examples of stereotype, prejudice and discrimination that can unintentionally consolidate group antagonism, since they are seen as ordinary situations at the social level. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/88492 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Eğitim Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | Çocuk Edebiyatı | tr_TR |
| dc.subject | Grup Düşmanlıkları | tr_TR |
| dc.subject | Kalıpyargı | tr_TR |
| dc.subject | Önyargı | tr_TR |
| dc.subject | Ayrımcılık | tr_TR |
| dc.title | Ödüllü çocuk ve gençlik kitaplarında toplumsal bir sorun olarak grup düşmanlıkları: Kalıpyargı, önyargı, ayrımcılık | tr_TR |
| dc.title.alternative | Group antagonism as a social problem in award-winning children's books: Stereotype, prejudice, discrimination | tr_TR |
| dc.type | doctoralThesis | tr_TR |