İran sahası Türkmen Yomut ağzı
No Thumbnail Available
Date
2022
Authors
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Sosyal Bilimler Enstitüsü
Abstract
Türkmen Türkçesinin ağız araştırmaları genellikle Türkmenistan toprakları ile sınırlı kalmış ve komşu ülkelerde konuşulan ağızlar henüz yeterince araştırılmamıştır. Türkmenistan'da kullanılan Yomut ağzı birkaç araştırmaya konu edilmiş ancak İran coğrafyasında yaygın olan Yomut ağzı, tatmin edici bir şekilde incelenmemiştir. İran'ın Türkmen Sahra bölgesinde konuşulan Yomut ağzını konu edinen tez çalışmamızda, 2016-2017 yıllarında Gülistan Vilayetinin Günbed-i Kavus, Maravadepe, Kümüşdepe, Akgala, Bender Türkmen, Aliabad ve Ramiyan olmak üzere yedi ilinde yer alan 35 yerleşim biriminden ve toplam 63 konuşurdan derlenen ses malzemesi, dilbilimsel yöntemlerle ele alınmıştır. Alan araştırmasında elde edilen ses malzemesi, 2015 yılında yayımlanan ve 2020 yılında revize edilen IPA versiyonu ile yazıya aktarılıp gramatikal dizini hazırlandıktan sonra Yomut ağzının dil özellikleri, eşsüremli ve bazen artsüremli ve karşılaştırmalı olarak fonetik ve çekim morfolojisi açısından tetkik edilmiştir. Tez çalışması İran Yomut ağzının yayılım alanı, ağız özellikleri ve söz konusu ağzın Türkmen Türkçesi ve Ortak Türkçe içerisindeki konumunu tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmamız bir giriş ve altı bölümden oluşmaktadır: Giriş bölümünde araştırmanın konusu ve türü ve ayrıca malzemenin elde edilişi ve işlenişi gibi genel konulara değinilmiştir. Birinci bölümde Yomut Türkmenlerinin ortaya çıkış süreci, tarihi, boy teşkilatı ve günümüzde yaşadıkları coğrafya açıklanmıştır. İkinci bölümde Türkmen ağız bilimi ile ilgili açıklamaların ardından Yomut diyalekt alanı, bu bağlamda yapılan araştırmaların geçmişi ve tasniflere göre Yomut ağzının konumu ele alınmıştır. Üçüncü bölümde Yomut ağzının betimlemeli sesbilgisi, dördüncü bölümde ise Yomut ağzının çekim biçim bilgisi incelenmiştir. Beşinci bölümde ses malzemesinin yazılmasıyla elde edilen metinler ve altıncı bölümde de söz konusu metinlerin açıklamalı ve gramatikal sözlük-dizini verilmektedir. Anahtar sözcükler: Türkmen Türkçesi, İran Türkmenleri, Yomut, Ağızbilimi
Description
Keywords
yomut, Ağızbilimi, Türkmen Türkçesi