Cilt:22 Sayı:03 (2021)
Permanent URI for this collection
Browse
Recent Submissions
Item Üstün Zekâlılarda Beklenmedik Düşük Başarı (BDB): Özellikler, Etken Faktörler ve Müdahale(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Bıçakçı, Mehmet; Baloğlu, Mustafa; Eğitim Bilimleri FakültesiBeklenmedik düşük başarı (BDB), beklenen ile gözlenen performans arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı, üstün zekâlılarda BDB’yi ele alarak, kavramla ilişkili tanımları, ölçütleri ve güncel araştırmaları incelemektir. Araştırma, konu hakkında sistematik bir literatür taraması sonrası hazırlanan bir derlemedir. BDB’ye etki eden faktörler arasında, ailevi (ev-içi), kişisel ve okul ile ilgili faktörler ana etkenler olarak öne çıkmaktadır. BDB’ye yönelik müdahalelerde, mentörlük, aile danışmanlığı ve öğretmen desteği gibi uygulamalar literatürde öne çıkmaktadır. BDB’ye yönelik müdahale araştırmalarına önem verilmesi, birey hakkında farklı bilgi kaynaklarına başvurarak, karma yöntemlerle ve bireyi bütüncül olarak ele alan araştırmalara olan ihtiyaç bu çalışma sonucunda ulaşılan göstergelerdir.Item Erken Çocukluk Dönemindeki Kaynaştırma Uygulamalarında Sosyal Etkileşimin Geliştirilmesine Yönelik Akran Aracılı Müdahaleler(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Tıkıroğlu, Çiğdem; Özen, Arzu; Eğitim Bilimleri FakültesiBu çalışma, erken çocukluk dönemindeki kaynaştırma uygulamalarında tipik gelişen çocuklarla özel gereksinimli çocuklar arasındaki sosyal etkileşimi geliştirmeye yönelik müdahaleler arasında ön plana çıkan Akran Aracılı Müdahalelerle ilgili genel bir bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda, öncelikle Akran Aracılı Müdahalelerin amaçları, temel özelikleri, gelişimsel yetersizliği olan çocuklara, tipik gelişen çocuklara, erken çocukluk eğitim ortamlarına katkıları ve sınırlılıklarından söz edilmiştir. Ayrıca bu müdahalelerin sınıflandırılması ve erken çocukluk dönemindeki çocuklarda uygulanma süreci açıklanmıştır. Ardından son yıllarda alanyazında kullanımı ön plana çıkan Doğal Gelişimsel Davranışsal Müdahaleler (DGDM) kapsamındaki Akran Aracılı Müdahalelerle ilgili araştırmalara yer verilmiştir. Son olarak konuyla ilgili ileri araştırmalara ve erken çocukluktaki kaynaştırma uygulamalarına yönelik öneriler sunulmuştur.Item Özel Yetenekli Öğrencilerin Atık Yönetimi Temalı Doğa Eğitimine Katılma Nedenleri ve Eğitim Sonrası Görüşleri(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Ceylan, Özge; Aslan, Zeynep; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Okul dışı öğrenme ortamlarından olan doğa eğitimi ve bilim kampları, özel yetenekli öğrencilere yönelik zenginleştirilmiş programlar hazırlama fırsatı sunar. TÜBİTAK’ın desteklediği bu çalışmada, özel yetenekli öğrenciler için hazırlanan atık yönetimi temalı doğa eğitimine öğrencilerin katılma nedenleri ve sonrasında görüşlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasıyla yürütülen araştırmanın çalışma grubu, İstanbul ilindeki BİLSEM’lere kayıtlı 29 özel yetenekli 5. sınıftan 6. sınıfa geçmiş öğrencilerdir. 2019 yılı haziran ayında 5 gün süren projeye dair öğrencilerin görüşleri, içerik analizi kullanılarak incelenmiştir. Veriler, araştırmacılar tarafından hazırlanan başvuru formu ve proje değerlendirme formu ile katılımcı günlükleri aracılığıyla toplanmıştır. Bulgular: Bulgular öğrencilerin çoğunlukla projeye bilgi edinmek, çeşitli becerilerini geliştirmek ve doğaya olan sevgileri sebebiyle katıldıklarını göstermiştir. Projeye katılırken atıklar ile ilgili bilgi düzeylerinin ise temel ve orta düzey olduğu görülmüştür. Ayrıca projeye yönelik olumlu görüşleri olduğu, atık yönetimi konusunda üst düzey bilgi edindikleri, düşünme becerilerini geliştirdikleri, sosyal ve duygusal doyuma ulaştıkları, çevre farkındalığı kazandıkları ortaya çıkmıştır. Tartışma: Elde edilen bulgular alan yazın ile karşılaştırıldığında, birçok çalışmanın bu çalışmayı desteklediği görülmüştür. Araştırmanın özel yeteneklilerde okul dışı öğretim ve doğa eğitimi uygulamaları ile benzer projelere hazırlık aşamasına katkıda bulunması beklenmektedir. Sonuç olarak, özel yetenekli öğrencilerin istek, ilgi ve merakları doğrultusunda katıldıkları atık yönetimi temalı doğa eğitiminin onların üst düzey bilgi edinmelerine, düşünme becerilerini geliştirmelerine, sosyal ve duygusal olarak doyuma ulaştıklarına, çevreye yönelik farkındalık kazanmalarına katkısı olduğu görülmüştür. Özel yetenekli öğrencilerin çevre eğitimi ihtiyaçlarının yeterli düzeyde karşılanması amacıyla çevre sorunlarını temele alan zenginleştirilmiş ya da farklılaştırılmış etkinlikler, programlar hazırlanabilir.Item Görme Engelli Bireylerin Matematik Eğitiminde İhtiyaçları ve Sorunları: Cebir Kavramları Bağlamında(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Aktaş, Fatma Nur; Argün, Ziya; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Görme yetersizliğine bağlı olmaksızın her öğrencinin cebir öğrenmede güçlükler yaşaması muhtemeldir. Ancak sembol, notasyon ve grafik gibi görsel unsurlara sahip olan cebir, görme engelli bireyler için önemli sınırlılıklar içermektedir. Bu nedenle bu araştırma, görme engelli bireylerin matematik öğrenme ve öğretme süreçlerindeki ihtiyaçlarını ve sorunlarını cebirsel kavramlar bağlamında tespit etmeyi amaçlamaktadır. Yöntem: Bu çalışma, iç içe geçmiş çoklu durum çalışması deseninde tasarlanmıştır. 12 katılımcı amaçlı örnekleme metodlarından ölçüt örnekleme, maksimum çeşitlilik ve kartopu örnekleme metodları ile belirlenmiştir. Yarı-yapılandırılmış görüşmeler ve video kaydı ile elde edilen veriler içerik analizi ile analiz edilmiştir. Bulgular: Görme engelli bireylerin matematik eğitimi uygulamalarındaki ihtiyaçlarına ve sorunlarına ilişkin bulgular temalar altında toplanmıştır: Destek ve/veya bireyselleştirilmiş eğitim ihtiyacı, destek eğitim araçlarına ilişkin ihtiyaçlar, matematiğin doğasından kaynaklanan sorunlar, duyuşsal faktörler ve sınavlarda yaşanan sorunlar. Tartışma: Elde edilen ihtiyaçların ve sorunların birbirini tetikleyen ilişkisel bir örüntü oluşturduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, elde edilen temaların birbiriyle neden-sonuç ilişkisine dayalı tetikleyici faktörler olduğu söylenebilir. Sonuç ve Öneriler: Sonuçlar matematik eğitimi özelinde ele alınmasına rağmen, büyük çerçevede destek eğitim uygulamalarını ve araçlarını kapsayan ihtiyaçlar elde edilmiştir. Belirlenen temaların her biri matematik eğitimde çözüm bekleyen bir problem olarak ele alınmalıdır. Ayrıca, görme engelli bireylerin değişken, bilinmeyen, denklem ve çözümü, eşitlik, eşitsizlik, fonksiyon kavramlarına dair yanılgılarının ve kavram bilgisinde eksikliklerin olduğu belirlenmiştir. Buna göre eğitim uygulamalarını geliştirecek kavram odaklı araştırmalara ihtiyaç vardır.Item Investigation of the Gifted Students’ Education Based on Its Cost(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Tosun, Figen Çam; Tan, Sema; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Bu araştırmanın amacı, özel yetenekli ve tipik gelişim gösteren çocukların eğitimleri için ebeveynlerin yaptığı harcamaların türü, maliyeti ve özel yetenekli çocuklarının finansal talepleri hakkındaki görüşlerini incelemektir. Yöntem: Bu çalışma nitel araştırma modellerinden fenomenoloji kullanılarak tasarlanmıştır. Çalışmada veriler özel yetenekli tanısı konmuş ve tipik gelişim gösteren çocuğu olan 20 ebeveynden yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmıştır. Çalışmada analiz yöntemi olarak betimsel istatistik ve içerik analizi tercih edilmiştir. Bulgular: Bulgulara göre okul içi kategorisinde ebevynlerin hem özel yetenekli hem de tipik gelişim gösteren çocukları için en çok harcamayı okul malzemeleri alanında yaptıkları belirlenmiştir. Okul dışı harcamalarda ise özel yeteneklli çocuklar için en çok kitaplar, filmler ve zeka oyunlarında harcama yapılırken tipik gelişim gösteren çocuklar için geziler ve filmler alanında harcama yapmışlardır. Tartışma: Çalışmada, ebeveynlerin finansal koşulları nedeniyle özel yetenekli çocuklarının gelişimini tam olarak destekleyemedikleri ortaya konulmuştur. Ayrıca, ebeveynler okullarda sağlanan fırsatların özel yetenekli çocuklarının kendi potansiyellerini fark etmeleri ve gerçekleştirmelerine yardımcı olmak için yeterli olmadığını düşünmektedirler. Özel yetenekli çocukların potansiyellerini gerçekleştirmek için daha fazla malzeme, kaynak, rehber ve tesislerle zenginleştirilmiş ortamlara ihtiyaç duydukları sonucuna varılmıştır.Item Öğrenme Güçlüğü Olan Öğrenciler ile Düşük ve Ortalama Başarılı Öğrencilerin Matematik Problemi Çözerken Kullandıkları Bilişsel ve Üstbilişsel Stratejilerinin Belirlenmesi(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Özkubat, Ufuk; Özmen, Emine; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Öğrencilerin matematik problemi çözmede kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejilerin belirlenmesi problem çözme öğretiminde yapılacak düzenlemeler açısından önemlidir. Bu araştırmanın amacı altıncı sınıfa devam eden öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ile düşük ve ortalama başarılı öğrencilerin matematik problemi çözerken kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejileri karşılaştırma ve belirtilen stratejiler arasındaki farklılığın incelenmesidir. Yöntem: Araştırmaya, kaynaştırma ortamında bulunan ve altıncı sınıfa devam eden 50 öğrenme güçlüğü, 50 düşük başarılı ve 50 ortalama başarılı olmak üzere toplam 150 öğrenci katılmıştır. Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ile düşük ve ortalama başarılı öğrencilerin kullandıkları bilişsel ve üstbilişsel stratejileri belirlemek amacıyla Sesli Düşünme Protokolleri kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen veriler, ‘R Programlama Dili’ kullanılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırma sonuçlarına göre öğrenme güçlüğü olan öğrenciler farklı zorluk düzeyinde matematik problemleri çözerken düşük ve ortalama başarılı olan akranlarından daha az bilişsel ve üstbilişsel strateji kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Tartışma: Araştırmanın sonuçları ilgili alanyazın ve teorik görüşler çerçevesinde tartışılmış, öğretmenlere uygulamaya ve alanda çalışan araştırmacılara da ileride yapılacak araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.Item Görme Yetersizliği Olan ve Gören Çocukların Gelişimsel Oyun Seviyeleri ile Zihin Kuramının Karşılaştırmalı İncelenmesi(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Karakaşoğlu, Seda; Özdemir, Selda; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Bu araştırmada okul öncesi dönemde görme yetersizliği olan ve gören çocukların gelişimsel oyun seviyeleri ile Zihin Kuramı becerileri arasındaki ilişkinin karşılaştırılarak incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Araştırmanın çalışma grubunu, 48-72 ay aralığında olan görme yetersizliği olan 30 çocuk ve aynı ay diliminde olan gören 30 çocuk oluşturmuştur. Katılımcı çocuklar dil ve bilişsel gelişim düzeylerinde de eşleştirilmişlerdir. Araştırmada nedensel karşılaştırma deseni kullanılmıştır. Araştırma kapsamında Gelişimsel Oyun Değerlendirmesi aracılığıyla katılımcı çocukların oyun seviyeleri incelenmiş ve Zihin Kuramı Birinci Derece Yanlış Kanı Atfı görevleri uygulanmıştır. Bulgular: Araştırma bulguları görme yetersizliği olan ve gören çocukların gelişimsel oyun seviyelerinde iki grup arasında anlamlı farklılıkların olduğunu göstermiştir. Ek olarak araştırmanın bulguları görme yetersizliği olan ve gören çocukların Yanlış Kanı Atfı ve Gelişimsel Oyun Değerlendirmesi puanları arasında anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Tartışma: Araştırmadan elde edilen bulgular görme becerileri, oyun ve zihin kuramı gelişimini anlama açısından önemlidir. Araştırma bulguları tartışılmış ve ileri araştırmalara yönelik önerilere yer verilmiştir.Item Özel Öğrenme Güçlüğü Olan Çocukların Matematik Öğrenme Sürecine İlişkin Veli Deneyimleri: Bir Durum Çalışması(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Temur, Özlem Doğan; Korkmaz, Nurdan; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Özel öğrenme güçlüğü yaşayan bireyler matematiksel kavram ve becerilerin ediniminde de başarısız olabilmektedirler. Bu sebeple ilkokulda matematik öğretiminin bu matematiksel becerilerin geliştirilmesini sağlayacak şekilde gerçekleştirilmesi önemlidir. Bu araştırmada özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin velilerinin matematik eğitimi süreci hakkındaki deneyimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Özel öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin matematik öğrenme sürecine ilişkin veli deneyimlerini ortaya koymayı amaçlayan bu çalışmanın deseni nitel araştırma yöntemlerinden durum çalışmasıdır. Bu amaç doğrultusunda yarı yapılandırılmış görüşme formu geliştirilmiştir. Araştırmada ölçüt örneklem modeli benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemini ilkokul 1-4. sınıf ve hafif düzey öğrenme güçlüğü olan öğrencilerin velileri oluşturmaktadır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu verileri içerik analizi yapılarak analiz edilmiştir. Bulgular: Araştırmada velilerin kendilerini birçok alanda yetersiz gördükleri, özel eğitime başladıktan sonra çocuklarının özgüvenlerinin yerine geldiği, matematiğe karşı tutumlarının olumlu hale döndüğü, çocuklarının işlem becerilerinde de olumlu biçimde etkiler hissettikleri, çocuklarını en çok bellek becerileri ve hatırda tutma üzerinde desteklemeye çalıştıkları gibi sonuçlara ulaşılmıştır. Tartışma: Araştırmanın sonunda velilerin çocuklarının matematik eğitimi sürecinde bazı sıkıntılar yaşadıkları, tanı alma süreci hakkında önemli deneyimlere sahip oldukları, öğretmenin matematik eğitimi sürecinde olumlu ve olumsuz olmak üzere etkili olduğu ortaya çıkmıştır.Item An Exploration of Special Education Teachers' Perceptions of Professional Development(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Algahtani, Faris; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Bu araştırmanın amacı Suudi Arabistan’da özel eğitim öğretmenlerinin mesleki gelişimlerinin desteklenmesi için gereksinimlerini ve gerçekleştirilen uygulamaları öğretmenlerin görüşlerine göre incelemektir. Yöntem: Araştırmada nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiş 9 özel eğitim öğretmeniyle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerden elde edilen bulgular tematik analizle çözümlenmiştir. Bulgular: Katılımcıların çoğu, özellikle idari görevleri içeren iş yükü konusunda yaşadıkları hayal kırıklıklarını dile getirmişlerdir. Katılımcılar özel eğitime özgü alanlarda mesleki gelişim ihtiyaçlarını, özellikle Bireyselleştirilmiş Eğitim Planlarını içeren tüm sürecin daha etkili yönetimini açıkça ifade etmişlerdir. Özellikle, öğretimi daha nitelikli hale getirmenin ve sınıf durumlarına göre öğrenci kazanımlarını iyileştirmenin yollarını aramışlardır. Tartışma: Öğretmenler ihtiyaçlarının karşılanması için mentorluk ve çevrimiçi kaynaklara erişim istediklerini ifade etmişlerdir. Bu durum bir ya da daha fazla dijital platforma erişim sayesinde karşılanabilen bir ihtiyaç olarak deneyimli ve bilgi sahibi pek çok öğretmenin mentör olarak rol oynamasını gerektirmektedir.Item Görme Yetersizliğinden Etkilenmiş Çocuklar İle Gören Çocukların Duygu İfadelerine Verdikleri Tepkilerinin Karşılaştırılması(Ankara Üniversitesi, 2021-09-01) Çotuk, Hale; Özdemir, Selda; Eğitim Bilimleri FakültesiGiriş: Yüz ifadeleri insanlar arasında duygu alışverişini sağlamaktadır. Bu araştırmada görme yetersizliği olan ve gören çocukların oyun sırasında akranın sergilediği mutlu ve üzgün duygu ifadelerine verdikleri tepkiler karşılaştırılarak incelenmiştir. Yöntem: Araştırmanın katılımcılarını 4-6 yaş aralığında 20 görme yetersizliği olan çocuk (10 az gören, 10 ağır görme yetersizliğinden etkilenen) ve 20 gören çocuk oluşturmuştur. Araştırma kapsamında, mutlu ve üzgün duygu durum bağlamları oluşturularak akranların mutlu ve üzgün duygu ifadelerini yansıtmaları sağlanmıştır. Akranının sergilediği duygu ifadelerine yönelik görme yetersizliği olan ve gören çocukların verdikleri duygu tepkileri gözlemlenmiştir. Araştırmada, katılımcı çocukların mutlu ve üzgün duygu ifadeleri tepkileri Görmezden Gelme, Fiziksel Yakınlık, Uyumlu Tepki, Dikkati Dağıtma, Tepki Vermeden Dikkatini Yöneltme, Uyumsuz Tepki ve Fiziksel Heyecan Tepkisi kategorilerinde kodlanmıştır. Bulgular: Araştırmanın bulguları, görme yetersizliği olan çocuklar ile gören çocukların duygu ifadelerine verdikleri tepkiler arasında farklılıklar olduğunu göstermiştir. Bulgular görme yetersizliği olan çocukların duygu durumlarında gören akranlarına oranla daha fazla görmezden gelme davranışları sergilediklerini göstermiştir. Tartışma: Araştırmada çocukların mutlu ve üzgün duygu ifadelerine verdikleri tepkiler incelenmiştir. Araştırmanın sonuçları tartışılmış, ileri araştırmalara yönelik önerilere yer verilmiştir