Bazı oEA türü örten çift yıldızların fotometrik ve tayfsal incelemesi
| dc.contributor.advisor | Gürol, Birol | |
| dc.contributor.author | Doğruel, Mustafa Burak | |
| dc.contributor.department | Astronomi ve Uzay Bilimleri | tr_TR |
| dc.date.accessioned | 2022-09-23T08:12:13Z | |
| dc.date.available | 2022-09-23T08:12:13Z | |
| dc.date.issued | 2014 | |
| dc.description.abstract | Bileşenlerinin fiziksel parametrelerinin belirlenebildiği örten değişen çift yıldızlarda zonklama gösteren bileşenlerin varlığı özellikle 2000'li yıllarda hızla artan keşifler ile birlikte ilgi toplamıştır. Bu tür sistemlerde Delta-Scuti türü bileşene sahip olanlar en geniş grubu oluşturmaktadır. Bununla birlikte, kütle kazanan Delta-Scuti bileşene sahip olan yarı ayrık sistemler bu alanda yepyeni bir sınıf olan "oEA (oscillating Eclipsing Algols)" sınıfını oluşturmaktadır. Bu yıldızlar bir çift yıldız sisteminin üyesi olduklarından astrofiziksel anlamda en önemli parametreler olan kütle ve yarıçap gibi fiziksel parametrelerin elde edilmesi mümkün olabilmektedir. Zonklama gösteren yıldızların bir başka önemi ise astrosismolojik analizlerin yapılabilmesi ve bu sayede yıldızların içyapılarına ilişkin bulgulara ulaşılabilmesidir. Bu çalışmada bileşenlerin yörünge hareketleri nedeniyle parlaklık değişimi gösteren ve aynı zamanda kısa döneme sahip küçük genlikli zonklama gösteren EW Boo ve IU Per sistemlerinin fiziksel parametrelerinin (kütle, yarıçap, yüzey çekim ivmesi) elde edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla dikkate alınan sistemlerin Ankara Üniversitesi Kreiken Rasathanesi'nde (AÜKR) fotometrik ve TÜBİTAK Ulusal Gözlemevi'nde (TUG) ise fotometrik ve tayfsal gözlemleri gerçekleştirilmiştir. Elde edilen ışık eğrileri ve dikine hız eğrileri PHOEBE programı kullanılarak eşzamanlı analiz edilerek bileşen yıldızların geometrik parametreleri ile birlikte sistemlerin mutlak parametreleri belirlenmiştir. Söz konusu sistemler için elde edilen model ışık eğrileri kullanılarak zonklamanın etkin olduğu bölgeler belirlenmiş ve frekans bölgesinde gerçekleştirilen analizler sonucunda zonklama yapısının karakteristik parametrelerine ulaşılmıştır. Sonuçların bu türden sistemler için literatürde bulunan mevcut parametreler ile uyumlu olduğu görülmektedir. Bu çalışma ile ele alınan sistemler için mutlak parametrelere ulaşıldığından bileşen yıldızların evrimsel durumları ortaya konulmuş ve tartışılmıştır. | tr_TR |
| dc.description.ozet | The existence of pulsating components in eclipsing binary stars, in which physical parameters of components can be determined, have aroused interest especially with rapidly increasing discoveries in the 2000's. In this kind of systems, the ones which have a component of Delta-Scuti type form the largest group. Besides, semi-detached systems which have a mass gaining Delta-Scuti component form a brand new "oEA (oscillating Eclipsing Algols)" class in this field. Since these stars are members of binary star systems their masses and radii, which are the most important parameters in terms of astrophysics, can be determined. Another importance of stars exhibiting pulsations is that asteroseismology studies can be performed and thus findings concerning the inner structure of stars can be reached. In this study, obtaining physical parameters (mass, radius, surface gravity) of EW Boo and IU Per systems, which exhibit short period and small amplitude pulsations as well as brightness changes due to orbital movement of components, has been aimed. Towards this aim, photometric observations at Ankara University Kreiken Observatory (AUKR), also photometric and spectroscopic observations at TUBITAK National Observatory (TUG) have been carried out. Light curves and radial velocity curves obtained from observations have been simultaneously analyzed with PHOEBE and absolute parameters of the systems along with geometric parameters of component stars have been determined. Via using model light curves of aforementioned systems, regions in which the pulsations are active have been determined and as a result of analyses performed in the frequency region, characteristic parameters of pulsations have been obtained. It has been seen that the results are compatible with current parameters of this kind of systems in the literature. Since absolute parameters for the systems considered within the scope of this study have been obtained, the evolutionary status of components have been propounded and discussed. | tr_TR |
| dc.identifier.uri | http://hdl.handle.net/20.500.12575/84318 | |
| dc.language.iso | tr | tr_TR |
| dc.publisher | Fen Bilimleri Enstitüsü | tr_TR |
| dc.subject | Astronomi ve Uzay Bilimleri | tr_TR |
| dc.subject | fotometrik | tr_TR |
| dc.subject | (oscillating Eclipsing Algols) | tr_TR |
| dc.title | Bazı oEA türü örten çift yıldızların fotometrik ve tayfsal incelemesi | tr_TR |
| dc.type | masterThesis | tr_TR |